kar

1.

sif. Eşitmək qabiliyyətini tamamilə və ya qismən itirmiş. Kar kişi. Bir qulağından kar. Anadangəlmə kar. – <Cahangir:> Qışqırmayın, mən kar deyiləm! İ. Ə.. // İs. mənasında. Qulağı eşitməyən adam. Karın könlündəki. – Kar iki dəfə gülər. (Ata. sözü). // məc. Laqeyd, heç bir şey eşitmək istəməyən adam haqqında. Elə bil kardır, söz eşitmir.

◊ Kar samit dilç. Səs tellərinin iştirakı olmadan tələffüz edilən samit.

2.

is. <fars.>

1. İş, peşə, məşğələ. Nə karın sahibidir? Hansı kar yiyəsidir? – Qoç Koroğlu öz karında; Yalan olmaz ilqarında. «Koroğlu». Qoy mən tox olum, özgələr ilə nədi karım. M. Ə. S.. Yox quru fəxr eləməkdən bizə hərçəndi səmər; Karımız yox, əlimizdən nə gəlir özgə hünər? Ə. N..

2. Təsir. Zəxmi-sitəmin olmadı bu Seyyidə kari; Səd heyf, səd əfsus, günahkar ölürəm mən. S. Ə. Ş..

◊ Kar aşmamaq – nəticə hasil olmamaq, işə yaramamaq, bir nəticə çıxmamaq. Nə qılıncdan kar aşmadı, nə nizədən iş çıxmadı. «Koroğlu». Bülbül dedi: – Bunlar ilə kar aşmaz; Bu baş-qulaq kamançaya yaraşmaz. A. S.. Özgəyə ümid olmaq; Bizim üçün yaraşmaz; Özgənin köməyilə; İnsan üçün kar aşmaz. B. V.. Kar etmək (eləmək) – təsir etmək, təsirini göstərmək. Arsıza bir sillə kar eləməz. (Ata. sözü). Xudayar katdaya aclıq çox kar eləmişdi. C. M.. <Hacı Murad:> Sənə söz kar eləmir. S. S. A.. Kar gətirmək – işə yaramaq, xeyir gətirmək. Kar görmək – bax kara gəlmək. <Əsir:> Nə qədər qışqırdı, nərə vurdu, qoşun kar görə bilmədi. Ə. H.. Əbişin gözləri çanağından çıxmaq dərəcəsinə gəlmişdi. O, kar görməyən top açarları qaldırıb <yerə> çırpdı. . S. R.. Kar salmaq – bax kar etmək. Padşahın gözləri tutulur, . . təbib, dərman qalmır, hamısını eləyirlər, kar salmır ki, salmır. (Nağıl). Amma <molla> hər nə deyirsə, heç biri kar salmır. M. N. lətif. Kar vermək – əlverişli olmaq, işə yaramaq, faydası olmaq. <Xırdaxanım:> Nurcahan, bizə yatmaq kar verməz. N. V.. Kara düşmək – bax kara gəlmək. Kara gəlmək – işə yaramaq, lazım olmaq; köməyi, xeyri dəymək. <Molla Kazım:> Camaatın karına gəlirəm. Ə. H.. Usta Qiyas bir bükülü pulu <Kərimin> qabağına qoyur: – Kasıb yaşayırsan, kara gələr. M. İ.. Kardan düşmək – işdən düşmək, yararsız hala gəlmək. İşləməyən kotan pas atar və kardan düşər. . M. İ.. Karına gəlmək – işinə yaramaq, köməyi olmaq. <Rüstəm:> Pristav yox, kətxuda da yox, adam döyən, camaat incidən yox, camaatın karına gələn bir adam olsun. S. R.. Söhbət lampa şüşəsinə çatanda mən tavandan sallanan elektrik lampasını göstərib soruşdum: – Niyə, bu, karınıza gəlmir? R. R..